تا قبل از همه‌گیری ویروس کرونا تکنولوژی‌های دیجیتال جای خود را در فرایندهای آموزش و پرورش پیدا کرده بودند. اما با شروع همه‌گیری، ناگهان دنیا دچار تحولی عظیم شد. کسی به مدرسه نرفت و استفاده از ابزار و محتوای دیجیتالی دیگر یک گزینه‌ی انتخابی نبود. حالا پلتفرم‌ها و محتواهای دیجیتالی به لازمه‌ی ادامه‌ی تحصیل برای دانش‌آموزان و دانشجویان تبدیل شده‌اند؛ طوری که بعید است بعد از پایان همه‌گیری و برگشتن دنیا به روزهای عادی هم دیگر جایگاه‌شان به خطر بیفتد.
در این مطلب به‌طور اختصاصی به تولید محتوای الکترونیکی آموزشی برای کودکان و دانش‌آموزان می‌پردازیم.
محتوای آموزشی چیست؟
محتوای آموزشی یکی از انواع مختلف محتواست که برای آموزش دادن به مخاطب‌های‌تان از آن استفاده می‌کنید. اگرچه تولید محتوای آموزشی بخش جدایی‌ناپذیر استراتژی محتوایی تمام کسب‌وکارهای امروزی است، اما هدف ما در این مطلب بررسی شکل ویژه‌ای از محتوای آموزشی است؛ محتوای آموزشی برای دانش‌آموزان مدرسه و کودکان.
محتوای آموزشی مناسب برای کودکان محتوایی است که به منظور آموزش کودک، بنا به سرفصل‌های مشخص درسی یا غیر درسی و با توجه به ویژگی‌های مخاطب کودک تولید می‌شود.
چه کسانی به تولید محتوای الکترونیکی آموزشی برای کودکان نیاز دارند؟
به‌طور کلی همه‌ی کسانی که به نوعی با کودک و قشر دانش‌آموز ارتباطی دارند برای پیشرفت در دنیای دیجیتالی امروز باید بتوانند محتوای آموزشی مناسب آن‌ها را تولید کنند.
- مطبوعات کودک
- انتشارات کودک
- شرکت‌های ارائه‌دهنده‌ی خدمات آموزشی کودکان
- مدرسه‌ها
- معلم‌ها
- مربیان و صاحبان مهدکودک‌ها
- ...
تولید محتوای الکترونیکی آموزشی برای دانش‌آموزان مدارس و کودکان
تولید محتوای آموزشی برای مخاطب کودک یکی از حساس‌ترین انواع تولید محتواست. باتوجه به آسیب‌پذیری این گروه و حساسیت بالای سنی، روحی، تربیتی و ... لازم است این محتوای آموزشی توسط معلمان، روان‌شناسان و متخصصان حوزه‌ی آموزش کودک تهیه شود.
اما در تولید محتوا برای مخاطب کودک به چه چیرهایی باید توجه کرد؟
کودکان گروه هدف‌تان را بشناسید
شناسایی و مطالعه درباره‌ی مخاطب اولین قدم برای تولید هر محتوایی است. در این مورد به خصوص ما می‌دانیم که مخاطب هدف شما کودکان هستند. اما محتواهای تولید شده برای کودکان گروه‌های سنی مختلف هم از زمین تا آسمان با هم متفاوت‌اند. برای شناسایی دقیق مخاطب کودک باید موارد زیر را بررسی کنید:
- کودکان مخاطب شما چند ساله‌اند؟
- مقطع تحصیلی‌شان چیست؟
- ویژگی‌های رشدی این روه سنی چیست؟
- الگوی عادات و خلق‌وخوی کودک در این سن به چه صورت است؟
- کودکان در این سن چه نیازهایی دارند؟
- سرفصل‌های مناسب درسی برای این گروه سنی چیست؟
توجه داشته باشید که بچه‌ها متفاوت فکر می‌کنند
قبل از این‌که شروع به تولید محتوا برای بچه‌ها کنید باید این را درک کنید که مکانیسم پردازش اطلاعات در ذهن کودکان با ما متفاوت است. به‌نظر بدیهی می‌رسد؛ آن‌ها کودک‌اند و دنیا را طور دیگری می‌فهمند. اما این به این معنی نیست که آن‌ها را دست کم بگیرید و محتوای آموزشی سطحی و بی‌کیفیتی درست کنید.
یادتان باشد که بچه‌ها بزرگسالان کوچک هستند. درست است که توان مراقبت از خودشان را ندارند و برای بعضی کارها به کمک ما نیاز دارند، اما درمورد امر آموزش بسیار دقیق و باهوش‌اند و نمی‌شود سرشان را شیره مالید.
تحقیقات بازاریابی نشان داده است که کودکان در سن ۷ سالگی متوجه شده‌اند که تبلیغات فریبنده است. آن‌ها همچنین می‌توانند تعیین کنند که یک کالا برای آن‌ها ارزشمند و مفید است یا خیر.
پس برای تولید محتوای آموزشی به کودکان باید سرفصل‌های مورد نظرتان را با عینک بچه‌ها ببینید. آیا کودکان متوجه منظور شما می‌شوند؟ آیا لحن شما مناسب آن‌ها هست؟ آیا کودک برای همراهی با شما هیجان‌زده می‌شود؟
مادر پدرها را هم وارد بازی کنید
این مسئله را فراموش نکنید که شما تنها با کودکان سروکار ندارید. بچه‌ها برای استفاده از وسایل و پلتفرم‌های دیجیتالی به بزرگ‌ترهای‌شان نیاز دارند. پس اگر می‌خواهید محتوای آموزشی برای این گروه سنی تهیه کنید به این فکر کنید که باید رضایت خانواده‌ها هم جلب شود.
علاوه بر این حضور والدین در فرایند آموزش دیجیتالی به شما کمک زیادی می‌کند. به هر حال آن‌ها مادر و پدر کودک هستند، او را بهتر از شما می‌شناسند و راحت‌تر از شما می‌توانند توجه کودک‌شان را جلب کنند. والدین کودک می‌توانند کارمندان بسیاری خوبی برای تسهیل کار شما باشند.
مطالب آموزشی کوتاه تولید کنید
گفتیم وقتی قرار است چیزی را برای بچه‌ها درست کنیم باید عینک آن‌ها را به چشم بزنیم و خودمان را جای‌شان بگذاریم. بچه‌ها می‌توانند ساعت‌ها بدون خستگی بازی کنند. اما موقع درس خواندن هم می‌شود برای مدت طولانی مجبورشان کرد که یک‌جا بنشینند؟ امکان ندارد!
درست مثل آموزش حضوری، یکی از مهم‌ترین نکات تولید محتوای الکترونیکی آموزشی برای کودکان این است که زمان آموزش را کوتاه نگه دارید تا حوصله‌شان سر نرود.
کارشناسان معتقدند دامنه‌ی توجه کودکان چیزی حدود ۲ الی ۳ برابر عدد سن‌شان است. پس مثلاً زمان مطلوب برای هر مبحث آموزشی برای یک کودک ۵ ساله بین ۱۰ تا ۱۵ دقیقه و برای یک کودک ۱۰ ساله ۲۰ الی ۳۰ دقیقه است.
توجه بچه‌ها را جلب کنید
آمارها نشان داده‌اند یادگیری در بیشتر آدم‌ها با محتوای تصویری و ویدئویی سریع‌تر و بهتر اتفاق می‌افتد. حالا حساب کنید وقتی ما آدم بزرگ‌ها با محتوای بصری بهتر ارتباط برقرار می‌کنیم، این محتوا برای یادگیری و جذب بچه‌ها چه‌قدر حیاتی است.
بسته به گروه سنی بچه‌هایی که برای‌شان محتوا تولید می‌کنید، باید از ترکیبی از محتواهای متنی، تصویری و ویدئویی استفاده کنید. طبیعی است که اگر گروه سنی هدف شما کودکان ۴ الی ۵ سال هستند باید بخش بیشتری از محتوا را به عناصر بصری اختصاص داده و کمتر از نوشتار استفاده کنید.
در حالی که گروه کودکان ۱۰ الی ۱۱ سال به واسطه‌ی این که خواندن و نوشتن را تازه آموخته‌اند و برای آن هیجان دارند، دوست دارند که در کنار لذت بردن از تصاویر بامزه و ویدئوهای جذاب، از روی درس‌های‌شان بخوانند.
تولید محتوای آموزشی اینفوگرافیک و ویدئویی باعث می‌شود تا علاوه بر آسان شدن فرایند یادگیری برای کودک، در زمان آموزش به دانش‌آموزان شما خوش بگذرد.
از روانشناسی کودک استفاده کنید
یکی از راه های تأثیرگذاری بر مخاطبان کوچک شما این است که کمی روانشناسی کودک را چاشنی کارتان کنید.
بچه‌ها عاشق خیال‌پردازی و زندگی در دنیای رؤیاهای‌شان هستند. برای این‌که روی‌شان تأثیر بگذارید باید با استفاده از روانشناسی کودک ذهن‌شان را با خودتان همراه کنید. لحن خشک و جدی را کنار بگذارید و با زبان خودشان با آن‌ها حرف بزنید.
استفاده از قصه‌گویی و ترکیب مباحث آموزشی با عناصر خیال‌انگیز و کودکانه راه بسیار خوبی برای جذب کردن کودکان است.
تابع روال و روتین تکراری نباشید
تکراری شدن سم کار با کودک است. محتوای هر جلسه‌ی شما باید نسبت به قبلی متفاوت باشد؛ نه فقط به لحاظ موضوع، که در شیوه‌ی ارائه و رنگ و لعاب تصاویر هم باید متفاوت عمل کنید.
بچه‌ها زود متوجه روتین‌های کسالت‌بار ما آدم بزرگ‌ها می‌شوند. وقتی کودک درگیر عادت شد، سطح توجهش پایین می‌آید و دیگر نمی‌تواند از درس استفاده کند.
بنابراین محتواهای متفاوت و متنوع برای پلتفرم‌های مختلف تولید کنید تا دانش‌آموزان‌تان کسل نشوند.
تولید محتوای بازی‌محور را فراموش نکنید
این را به یاد داشته باشید که مخاطبان شما کودک هستند و بازی لازمه‌ی رشد کودکان است. بهترین شیوه‌های آموزش به کودکان آن‌هایی هستند که دست به دامن بازی می‌شوند. سعی کنید محتواهایی بازی‌محور تولید کنید؛ محتواهایی که مطالب آموزشی را از طریق بازی‌های طراحی‌شده‌ی عملی و در محیط واقعی به بچه‌ها یاد دهند.
نگران کثیف‌کاری نباشید. نقل قول معروفی هست که می‌گوید بهترین معلم بچه‌ها دست‌های کثیف‌شان است.
منابع: