بازاریابی از طریق پلتفرم‌های اجتماعی یکی از رایج‌ترین استراتژی‌های بازاریابی است. پلتفرم‌های اجتماعی محلی برای جمع شدن آدم‌هایی با سلیقه یا خواسته‌های مشترک در کنار هم است.
ورود به این پلتفرم‌ها به کسب‌وکارها این امکان را می‌دهد تا به طیف گسترده و مشخصی از مخاطبان که منتظر ارائه‌ی خدمات آن‌ها هستند دسترسی پیدا کنند.
پلتفرم اجتماعی چیست؟
پلتفرم اجتماعی یک تکنولوژی وابسته به اینترنت است که امکان توسعه، استقرار، و مدیریت رسانه‌ها، سایت‌ها و اپلیکیشن‌های ارتباط اجتماعی را فراهم می‌کند.
اجازه بدهید کمی واضح‌تر توضیح بدهیم. پلتفرم‌های اجتماعی تمامی رسانه‌ها و کانال‌های ارتباطی هستند که به‌صورت اینترنتی شما را به جامعه‌ای از مخاطبان مشخص متصل می‌کنند. پس با این تعریف وقتی از رسانه حرف می‌زنیم منظورمان شکل سنتی آن یعنی رادیو و تلوزیون و روزنامه نیست.
بیایید قبل از ادامه‌ی بحث به یک سوال اساسی پاسخ بدهیم:
در دنیای شلوغ مبتنی بر ارتباطات اینترنتی امروز، از بین تمام راه‌های ارتباطی موجود (پیام‌رسان‌ها، شبکه‌های اجتماعی، وب‌سایت‌ها و ...) کدام‌یک در دسته‌ی پلتفرم‌های اجتماعی جای می‌گیرند؟
کلید پاسخ به این سوال در دل آن جا دارد: مفهوم اجتماع.
این‌جا باید یک مرز مشخص بین ابزار ارتباط فردی و پلتفرم‌های اجتماعی ایجاد کنیم.
باید به این فکر کنید که چیزی که از آن استفاده می‌کنید وسیله‌ی ارتباط شما با یک یا نهایتاً گروهی از دوستان‌تان است یا شما را به واسطه‌ی تولید محتوا به جامعه‌ای بی‌نهایت از مخاطبان وصل می‌کند؟
بنابراین سرویس‌هایی مانند ایمیل یا پیام‌رسان‌هایی مثل واتساپ از فهرست پلتفرم‌های اجتماعی خط می‌خورند. در عوض شبکه‌های اجتماعی و کلاً هر بستر ارتباط اجتماعی که پتانسیل ایجاد رابطه از طریق تولید محتوا را برای شما فراهم کند در این گروه جای می‌گیرد.
در این‌جا ذکر یک نکته‌ی مهم ضروری است. تلگرام باوجود این‌که یک پیام‌رسان است استثناً در گروه پلتفرم‌های اجتماعی جا می‌گیرد. می‌پرسید چرا؟ به‌واسطه‌ی امکان کانال. کانال‌های تلگرامی بستری اجتماعی برای عرضه‌ی محتوا به گروه بزرگی از مخاطبان هم‌سلیقه را فراهم می‌کنند. به همین دلیل حساب تلگرام از دیگر پیام‌رسان‌ها جداست و می‌توان از آن به‌عنوان ابزاری در استراتژی تولید محتوا استفاده کرد.
تفاوت پلتفرم اجتماعی با شبکه‌ی اجتماعی چیست؟
به‌طور خلاصه شبکه‌های اجتماعی زیرمجموعه‌ای از پلتفرم‌های اجتماعی هستند. شبکه‌های اجتماعی بسترهایی هستند که در آن تمام کاربران می‌توانند به‌طور همزمان تولیدکننده و مصرف‌کننده‌ی محتوا باشند. یعنی همان‌قدر که یک سلبریتی در اینستاگرام می‌تواند تولید کننده باشد شما هم می‌توانید و برعکس؛ همان‌قدر که شما مصرف‌کننده‌ی محتوای یک سلبریتی هستید، او هم می‌تواند مصرف‌کننده باشد.
حالا رسانه‌ای مانند یوتیوب یا همین آپارات خودمان را درنظر بگیرید. نسبت تولیدکنندگان محتوا به مصرف‌کنندگان آن در این رسانه‌ها چه‌قدر است؟ همان‌طور که می‌دانید تعداد تولیدکنندگان به مراتب کمتر از مصرف‌کنندگان است. یوتیوب و آپارات نمونه‌هایی از پلتفرم‌های اجتماعی‌اند؛ بسترهایی که در آن تعداد محدودی از افراد برای جامعه‌ی بسیار بزرگی از مخاطبان تولید محتوا می‌کنند.
معروفترین پلتفرم های اجتماعی
تعداد پلتفرم‌های اجتماعی هرروز در حال زیاد شدن است. لیست زیر تعدادی از معروفترین پلتفرم‌های اجتماعی دنیا را در خود جا داده است.
- اینستاگرام (Instagram)
- فیسبوک (facebook)
- توئیتر (Twitter)
- لینکدین (LinkedIn)
- پینترست (Pinterest)
- اسنپ چت (Snapchat)
- تامبلر (Tumblr)
- یوتیوب (YouTube)
- تیک‌تاک (TikTok)
- تلگرام (Telegram)
- گوگل‌پلاس (Google+)
- ساوندکلاود (SoundCloud)
- کست باکس (Castbox)
- اسپاتیفای (Spotify)
- ...
معروفترین پلتفرم های اجتماعی در ایران
در ایران هم مانند سایر نقاط جهان پلتفرم‌های اجتماعی جایگاه خود را در ارتباطات اجتماعی و بازاریابی محتوایی پیدا کرده‌اند. لیست زیر بخشی از معروفترین پلتفرم‌های اجتماعی محبوب در ایران است.
- اینستاگرام (Instagram)
- فیسبوک (facebook)
- توئیتر (Twitter)
- لینکدین (LinkedIn)
- پینترست (Pinterest)
- اسنپ چت (Snapchat)
- یوتیوب (YouTube)
- تیک‌تاک (TikTok)
- تلگرام (Telegram)
- آپارات
- ساوندکلاود (SoundCloud)
استراتژی کسب‌وکار در بهترین پلتفرم‌های اجتماعی
استراتژی پلتفرم‌های اجتماعی، برنامه‌ریزی درباره‌ی هر کاری است که به عنوان صاحبان کسب‌وکارها قصد دارید در این پلتفرم‌ها انجام دهید. هرچه برنامه‌ی شما مشخص‌تر باشد، کارایی آن بیشتر است و نتیجه‌ی بهتری برای‌تان به همراه خواهد داشت.
اگرچه برای هریک از پلتفرم‌های موجود باید استراتژی مجزایی در نظر گرفت، اما به‌طور کلی این استراتژی ۸ مرحله‌ای می‌تواند به شما کمک کند:
1. اهداف‌تان را تعیین کنید
اولین قدم برای تنظیم یک استراتژی برنده، تعیین هدف از تولید محتواست. اهداف شما از فعالیت در پلتفرم‌های اجتماعی باید با اهداف کلی بازاریابی‌تان هم‌سو باشند. این هدف‌ها باید خاص، قابل اندازه‌گیری، قابل دست‌یابی، مرتبط و زمان‌محور باشند.
با توجه به نوع پلتفرمی که از آن استفاده می‌کنید، اهداف شما و معیار اندازه‌گیری آن‌ها متفاوت خواهند بود.
فراموش نکنید معیارهایی مانند تعداد دنبال‌کنندگان یا میزان لایک شدن در اینستاگرام و فیسبوک اگرچه آسان‌ترین معیارها هستند، اما اثبات ارزش واقعی‌شان کار چندان آسانی نیست. بنابراین بهتر است اهداف و معیارهای درست‌تری را انتخاب کنید.
برای مثال اگر از لینکدین برای هدایت مشتری به وب‌سایت‌تان استفاده می‌کنید باید نرخ کلیک را اندازه بگیرید. یا اگر هدفتان از استفاده از اینستاگرام برندسازی باشد، معیاری مانند میزان بازدید استوری‌ها می‌تواند به شما کمک کند.
2. درباره‌ی مخاطبانتان مطالعه کنید
قبل از شروع فعالیت در پلتفرم‌های اجتماعی باید بدانید مخاطبان شما چه کسانی هستند و می‌خواهند در این پلتفرم‌ها چه چیزی ببینند. تنها در این صورت است که می‌توانید محتوای مورد علاقه‌ی آن‌ها را ایجاد کنید؛ محتوایی که درباره‌اش نظر دهند و آن را به اشتراک بگذارند.
طرفداران، دنبال‌کنندگان و مشتریان خود را به عنوان افرادی واقعی با خواسته‌ها و نیازهای واقعی بشناسید تا بتوانید با آن‌ها ارتباط برقرار کنید. پرسونای مخاطب‌تان را در نظر بگیرید:
مخاطب شما چند ساله است؟ کجا زندگی می‌کند؟ متوسط درآمدش چه‌قدر است؟ به چه چیزهایی علاقه دارد؟ کدام پلتفرم‌ها را بیشتر ترجیح می‌دهد؟
برای مثال اگر می‌خواهید در فیسبوک فعالیت کنید باید قبل از ساختن حساب کاربری تحقیق کنید. اصلاً مخاطب‌های شما فیسبوک را دوست دارند؟ چند درصد از این افراد حساب کاربری فیسبوک دارند؟ میزان اقبال عمومی به این پلتفرم بین مخاطب‌های شما چه‌قدر است؟ با مطالعه و بررسی مشتری‌های‌تان می‌توانید تصمیم بهتری بگیرید.
3. رقبای خود را بشناسید
به یاد داشته باشید که تنها شما نیستید که از پلتفرم‌های اجتماعی برای کسب‌وکارتان استفاده می‌کنید. اگر خوب فکر کنید متوجه می‌شوید که این مسئله به نفع شماست. شما می‌توانید حساب کاربری رقیب‌های‌تان را در پلتفرم‌های اجتماعی رصد کرده و استراتژی آن‌ها را تجزیه و تحلیل کنید. تجزیه و تحلیل رقابتی باعث می‌شود بتوانید با دید بازتری نقاط ضعف و قوت کار خود و رقبای‌تان را ببینید.
برای مثال ممکن است رقیب تجاری شما حساب فیسبوک بسیار فعال و خوبی داشته باشد در حالی که اینستاگرام و توئیتر را فراموش کرده. در این صورت ممکن است بخواهید به‌جای تمرکز بر فیسبوک، روی پلتفرم‌هایی کار کنید که رقیب در آن‌ها ضعیف است. یک حساب اینستاگرامی یا توئیتری قوی می‌تواند مخاطب‌های این دو پلتفرم را جلب کرده و به مشتریان شما تبدیل کند.
4. عملکردتان در شبکه‌های اجتماعی را بررسی کنید
اگر حساب فعالی در هریک از پلتفرم‌های اجتماعی دارید قبل از هرچیز فعالیت‌های گذشته‌تان را ارزیابی کنید و این سوال‌ها را از خودتان بپرسید:
- کدام‌یک از فعالیت‌هایم جواب داده و کدام‌یک شکست خورده؟
- چه‌کسانی با کسب‌وکار آنلاین من در ارتباط و تعامل هستند؟
- مخاطبان من در کدام پلتفرم‌ها حضور بیشتری دارند؟
- عملکرد من نسبت به رقبایم تابه‌حال چه‌طور بوده است؟
پس از پیدا کردن جواب این سوال‌ها آماده‌اید تا کیفیت کارتان را بهبود ببخشید. مثلاً ممکن است بخواهید برای گرفتن تیک آبی حساب کاربری اینستاگرام‌تان اقدام کنید تا دنبال‌کنندگان شما بدانند با یک صفحه‌ی واقعی و البته معتبر طرف هستند.
5. بهترین پلتفرم را برای کارتان انتخاب کنید
آنجلا پورکارو، مدیر شبکه‌های اجتماعی برند لوازم آرایشی Benefit معتقد است برای آموزش‌های آرایشی، مردم بیشتر از اسنپ چت و استوری اینستاگرام استقبال می‌کنند در حالی که توئیتر بهترین راه ارتباط با مشتری به منظور پشتیبانی است.
یکی از کارهایی که به شما کمک می‌کند تا بدانید از هر پلتفرم به چه منظوری استفاده می‌کنید این است که برای هرکدام یک بیانیه‌ی مأموریت بنویسید.
مثلاً: «ما از توئیتر برای پشتیبانی مشتری استفاده می‌کنیم تا میزان تماس‌های تلفنی و ایمیل را کاهش دهیم.»
یا «ما از لینکدین برای ارتقاء سطح کیفی و معرفی تخصصی شرکت‌مان به‌منظور کمک به جذب نیرو و حمایت از کارمندان‌مان استفاده می‌کنیم.»
اگر نتوانستید بیانیه‌ی مأموریت واضحی برای یک پلتفرم بنویسید شاید بهتر باشد از خودتان بپرسید «آیا اصلاً لازم است از این پلتفرم استفاده کنم؟»
حالا که مطمئن شدید کدام پلتفرم را برای چه منظوری می‌خواهید، وقت آن است تا حساب کاربری مربوطه را بسازید و پروفایل‌تان را کامل کنید. یادتان باشد هیچ قسمتی از پروفایل خالی نماند و همه‌چیز گویای این باشد که این حساب متعلق به شماست.
از لوگو و تصاویر ثابتی استفاده کنید که مشتری با دیدن آن در هرکجای فضای اینترنت به یاد شما بیفتد. استفاده از کلمات کلیدی که کاربران برای جست‌وجوی شما از آن‌ها استفاده می‌کنند را هم فراموش نکنید.
6. از دیگران الهام بگیرید
درست است که منحصربه‌فرد بودن برای شما بسیار مهم است، اما الهام گرفتن از صفحه‌های اجتماعی خوب هیچ اشکالی ندارد. برندهای بزرگ چه کمپین‌هایی برگزار می‌کنند؟ مسابقه‌های اینستاگرامی صفحه‌های برتر به چه صورت است؟ یوتیوبرهای موفق از چه لحنی برای ارتباط با مخاطب استفاده می‌کنند؟
رفتار کسی را کپی نکنید اما رمز موفقیت صفحه‌های برتر را پیدا کرده و به نفع خودتان استفاده کنید.
7. تقویم محتوایی ایجاد کنید
اشتراک‌گذاری محتوای خوب بدون تقویم زمان‌بندی تأثیر چندانی ندارد. تقویم محتوای پلتفرم‌های اجتماعی تاریخ و زمان‌هایی را نشان می‌دهد که باید محتواهای‌تان را در آن‌ها منتشر کنید. این تقویم همچنین تضمین می‌کند که پست‌های شما با فاصله‌های زمانی منظمی به اشتراک گذاشته می‌شوند.
8. استراتژی خود را ارزیابی کنید
بعد از شروع کار در پلتفرم‌های اجتماعی باید به‌طور مداوم استراتژی کارتان را مورد ارزیابی قرار دهید. گاهی در خلال این بررسی‌ها متوجه می‌شوید که بعضی استراتژی‌های‌تان برخلاف آن‌چه تصور می‌کرده‌اید اصلاً جواب نداده‌اند و برعکس، بعضی دیگر که امیدی به‌شان نداشتید نتیجه‌های فوق‌العاده‌ای داشته‌اند.
یکی از روش‌های خودارزیابی، نظرسنجی از مخاطبان این پلتفرم‌هاست. برای مثال بعد از پایان یک کمپین اینستاگرامی، می‌توانید با یک نظرسنجی در قالب استوری نظر دنبال‌کنندگان‌تان را درباره‌ی این کمپین بدانید.
منابع:
- پلتفرم های اجتماعی
- نحوه ایجاد یک استراتژی رسانه اجتماعی در 8 مرحله آسان (الگوی رایگان)
- 9 بستر نرم افزاری
- چه تفاوتی بین شبکه های اجتماعی و پلتفرم های اجتماعی وجود دارد؟
- 21 سایت برتر رسانه های اجتماعی که باید برای نام تجاری شما در نظر گرفته شوند
- محبوب ترین برنامه های شبکه های اجتماعی تلفن همراه در ایالات متحده در سپتامبر 2019
- شبکه های اجتماعی