بسیاری از مخاطبان تازه وارد به دنیای بازاریابی‌های دیجیتالی، وقتی اولین‌بار با عبارت بازاریابی چریکی یا پارتیزانی مواجه می‌شوند، واکنش عجیب و البته جالبی دارند. بیشتر این افراد هنگامی که نام بازاریابی چریکی را می‌شنوند چشم‌های‌شان از تعجب گرد می‌شود و اولین کلمه‌ای که از دهان‌شان بیرون می‌آید این است: «هان؟»
مدت‌هاست این واکنش برای ما عادی شده است. اما این سوال که بازاریابی چه ربطی به جنگ‌های چریکی دارد سوال جالبی است که در این مطلب به‌طور مفصل به آن پرداخته‌ایم.
بازاریابی چریکی یا پارتیزانی به چه معناست؟
اصطلاح بازاریابی چریکی اولین بار در اوایل دهه‌ی ۱۹۸۰ توسط نویسنده‌ی فقید تجارت، جی کنراد لونیسون، ایجاد و به دنیا معرفی شد. لونیسون چندین کتاب درباره‌ی تاکتیک‌های چریکی در زمینه‌های متعدد نوشته است. وقتی اصطلاح بازاریابی چریکی را می‌شنویم، به سختی می‌توانیم به جنگ‌های چریکی فکر نکنیم. طبیعی هم هست. زیرا نام این نوع بازاریابی از جنگ‌های چرکی گرفته شده. جنگ‌های چریکی نوعی از جنگ هستند که اساس تاکتیکی آن‌ها عنصر غافلگیری است. حالا بیایید همین عنصر تاکتیکی را به دنیای بازاریابی ببریم.
بازاریابی چریکی نوعی استراتژی ارتباطی نوآورانه است که با تأثیرات غافلگیرکننده بر کسب‌وکارها باعث رشد آن‌ها می‌شود. در اساس این بازاریابی اقدامات نامتعارف و غافلگیرکننده است. در این روش بازاریابی، بازاریابان سعی می‌کنند تبلیغات خود را از طریق اقدامات نامتعارف در ذهن مخاطب ماندگار کنند.
بیشترین مانور بازاریابی چریکی روی غافلگیری مخاطب و مشتری است. بازاریابان با ایجاد کمپین‌های نامتعارف، مردم را وارد بازی‌های غیرمنتظره می‌کنند تا با استفاده از هیجان ایجاد شده، توجه‌ها را به خود جلب کنند.
بازاریابی چریکی: بازاریابی هیجان‌انگیز و مقرون به‌صرفه
یکی از دلایلی که بازاریابان عاشق بازاریابی چریکی یا پارتیزانی هستند این است که این روش بازاریابی نسبت به تأثیر و موج هیجانی که ایجاد می‌کند واقعاً کم‌هزینه است.
سرمایه‌گذاری واقعی در بازاریابی پارتیزانی بیش از آن که سرمایه‌گذاری پولی باشد، سرمایه‌گذاری فکری و خلاقیتی است. مایکل برنر در مقاله‌ای که درباره‌ی «محتوای چریکی» نوشته، توضیح می‌دهد که در این نوع بازاریابی به راحتی می‌توان از محتواهای موجود استفاده کرد و آن‌ها را به شکلی خلاقانه به چرخه‌ی استراتژی بازاریابی برگرداند. برنر معتقد است که بیشترین چیزی که در بازاریابی چریکی به آن نیاز داریم زمان، انرژی و خلاقیت است.
درواقع بازاریابی چریکی بیشتر روی محتوای موجود شما مانور می‌دهد و از آن استفاده می‌کند. بنابراین خوب است محتوای موجود خود را بررسی کنید و ببینید کدام بخش از محتواهای شما قابلیت این را دارد که نام تجاری شما را بار دیگر بر سر زبان‌ها بیندازد.
انواع مختلف بازاریابی چریکی کدام‌اند؟
بازاریابی چریکی به طور کلی به ۴ دسته‌ی مختلف تقسیم می‌شود:
- بازاریابی محیطی
- بازاریابی کمین
- بازاریابی احساسی
- بازاریابی ویروسی
اجازه بدهید نگاهی دقیق‌تر به هرکدام بیندازیم.
- بازاریابی محیطی
بازاریابی محیطی یعنی ارائه‌ی محصولات شگفت‌انگیز به مصرف‌کنندگان در محیط‌های عمومی. یعنی چه؟
این نوع بازاریابی مربوط به اجرای پروژه‌های تبلیغاتی در فضاهای باز و عمومی است. مثال‌های زیادی برای این نوع بازاریابی وجود دارد. مثلاً استفاده از تبلیغات ابتکاری در فرودگاه، اتوبوس‌ها، ایستگاه قطار، رستوران و ...
در بازاریابی محیطی مردم در فضاهای عمومی با تبلیغات غافلگیرکننده مواجه می‌شوند و در معرض آن قرار می‌گیرند.
بیایید یک نمونه بازاریابی محیطی فوق‌العاده را با هم ببینیم.
کمپانی بزرگ و چندملیتی Beiersdorf که یکی از معروف‌ترین محصولات آن محصولات مراقبت پوستی NIVEA است، در اقدامی خلاقانه، مبل‌های آبی دوبخشی را با نشان NIVEA طراحی کرد و آن را در فروشگاه‌های مبلمان قرار داد. روکش دوبخشی این مبل منحصربه‌فرد تفاوت دو نوع پوست «صاف و شفاف» و «پوست دانه‌دانه یا سلولیت‌دار» را نشان می‌داد.
Beiersdorf با این تبلیغ خلاقانه و جذاب نشان داد که تفاوت پوست شما قبل و بعد از استفاده از محصولات NIVEA مانند تفاوت دو بخش این مبل است. روی قسمت صاف روکش این مبل نوشته: Good-bye Cellulite یعنی: خداحافظ سلولیت.
- بازاریابی کمین
بازاریابی کمین یعنی استفاده‌ی رایگان از مخاطبان یک رویداد بزرگ مانند کنسرت یا مسابقه‌ی ورزشی برای تبلیغ کردن محصول یا خدمات دیگر.
در این نوع بازاریابی همان‌طور که از نامش پیداست، تولیدکننده در کمین مخاطبان یک رویداد دیگر می‌نشیند و در وقت مناسب کالا و خدمات خود را به‌شکلی غیر منتظره تبلیغ می‌کند.
حتماً هنگام تماشای فوتبال با صحنه‌هایی مواجه شده‌اید که یکی از بازیکنان بعد از گل زدن پیراهنش را بالا می‌دهد و لباس زیر پیراهنش را به جمعیت نشان می‌دهد. مهم نیست زیر لباس ورزشی آن بازیکن چه باشد. همین که این فرد از جمعیت حاضر در استادیوم استفاده می‌کند تا پیامی را به آن‌ها برساند، یعنی استفاده از بازاریابی کمین.
- بازاریابی احساسی
این نوع بازاریابی بر ایجاد کمپین‌های غیرمعمول یا رویدادهای غیرمنتظره و جذاب به منظور افزایش فروش تأکید دارد. در این روش بازاریابی چریکی، احسسات مخاطبان مورد هدف قرار می‌گیرد.
یکی از بارزترین انواع بازاریابی احساسی برگزاری رویدادهای مد و فشن و کَت‌واک‌هایی (catwalk) است که در پیاده‌روهای شهری و در مقابل چشم مردم انجام می‌شوند.
- بازاریابی ویروسی
در بازاریابی ویروسی هدف این است که بیشترین میزان توجه در کمترین زمان ممکن از گروه مخاطبان هدف گرفته شود. بازاریابی ویروسی بر تولید محتوای ویروسی یا وایرال و ایجاد موجی از هیجان در میان مردم تکیه دارد.
توصیه می‌کنیم برای درک بهتر این بخش، «محتوای وایرال یا ویروسی چیست» را بخوانید.
چند مثال از بازاریابی چریکی به همراه تصویر
بزرگ‌ترین و مطرح‌ترین نام‌های تجاری در جهان از این نوع بازاریابی برای جلب نظر مخاطب و ایجاد موج غافلگیری و هیجان استفاده می‌کنند. مبل معروف آبی NIVEA را یادتان هست؟ در این بخش می‌خواهیم بعضی دیگر از موفق‌ترین نمونه‌های بازاریابی چریکی را ببینیم.
- توپ فوتبال بزرگ نایک
یکی از معروف‌ترین نمونه‌های بازاریابی چریکی را کمپانی ورزشی نایک (Nike) اجرا کرد. نایک یک توپ بزرگ فوتبال را طراحی کرد که به قسمتی از ساختمان برخورد و آن را تخریب کرده. نایک با این کار قدرت توپ‌های فوتبال خود را به فوتبالیست‌ها و باشگاه‌های بزرگ دنیا نشان داد.
- قطعه‌ی عظیم لگو (LEGO)
لگو از آن شرکت‌هایی است که راه و رسم تبلیغات را خوب بلد است؛ یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های تولید اسباب‌بازی که تقریباً در همه‌ی نقاط جهان شعبه دارد.
یکی از بی‌نظیرترین اقدامات لگو طراحی یک قطعه‌ی عظیم لگو بود که توسط جرثقبل بلند می‌شد.
- خط عابر پیاده‌ی مک دونالد (McDonald's)
کمتر برندی در جهان آن‌قدر باهوش است که از تمام عناصر هویت بصری خود برای جلب توجه مخاطب در تبلیغات استفاده کند. مک دونالد، بزرگ‌ترین رستوران زنجیره‌ای در جهان، یکی از این برندهاست. مک دونالد طی اقدامی هوشمندانه و خلاقانه لوگوی خود را کف خیابان کشید و خط‌های عابر پیاده را با سیب‌زمینی سرخ‌کرده‌های معروفش جایگزین کرد.
- نیمکت کیت کت (KitKat)
این هم یکی از بامزه‌ترین نمونه‌های بازاریابی چریکی که توسط کمپانی خوش‌ذوق و خوشمزه‌ی شکلات‌سازی کیت کت اجرا شد. کسی هست که دلش نخواهد روی این نیمکت بنشیند و عکس یادگاری بیندازد؟
عوامل موفقیت در بازاریابی چریکی
لیست زیر به شما نشان می‌دهد که برای موفقیت در بازاریابی چریکی به چه فاکتورهایی نیاز دارید.
- ایده‌ی خلاق
- برنامه‌ریزی و آمادگی
- طراحی کمپین‌های چریکی متناسب با مارک، گروه مخاطبان هدف و هدف تجاری
- ایجاد زمینه‌ی ارتباط مستقیم با مخاطب
- کمک گرفتن از رسانه‌ها و دعوت مردم به شرکت در کارزارهای چریکی شما
- تشویق مخاطبان به مشارکت و بازنشر محتوای ویروسی
منابع: