حتماً بارها شنیده‌اید که رقابت در دنیای تجارت امروز، رقابت در عرصه‌ی بازاریابی است. به همین دلیل صاحبان کسب‌وکارها و بازاریاب‌ها مدام در تلاشند تا ابزار و روش‌های متنوعی را برای پیروزی در این رقابت به کار بگیرند و از رقیبان خوش پیش بیفتند.
آمیخته‌ی بازاریابی یا مدل 4p یکی از این ابزار است که سال‌هاست مورد استفاده قرار می‌گیرد و توسط بزرگ‌ترین بازاریابان جهان به مشاغل و نام‌های تجاری توصیه می‌شود. در این مطلب به این مفهوم مهم بازاریابی و اهمیت آن بر رشد کسب‌وکارها می‌پردازیم.
آمیخته‌ی بازاریابی یعنی چه؟
بسته به زمان و دوران تاریخی، مشاغل همیشه از ابزارهای بازاریابی برای توسعه‌ی تجاری خود استفاده می‌کرده‌اند. آمیخته‌ی بازاریابی یکی از این ابزار است که برای اولین بار در قرن بیستم ابداع شد. یکی از اولین موارد استفاده‌ی آن، در سال ۱۹۵۳ و خطاب به انجمن بازاریابی امریکا بود.
در این سال نیل بوردون، کارشناس بازاریابی و استاد دانشگاه هاروارد نحوه‌ی تنظیم و پیاده‌سازی بازاریابی موفق را توضیح داد و تبیین کرد.
آمیخته‌ی بازاریابی از عناصر و فاکتورهایی تشکیل شده که شناسایی و تنظیم آن‌ها به ما این امکان را می‌دهد تا در هر یک از مراحل کارمان بهترین تصمیم را بگیریم و به سودآوری تجاری برسیم. این تصمیمات به ما کمک می‌کنند تا:
- نقاط قوت را پررنگ و نقاط ضعف را برطرف کنیم.
- با تغییرات بازار سازگار شویم و در رقابت از دیگران پیشی بگیریم.
- همکاری سودآور بین بخش‌های مختلف شرکت و شرکای تجاری را بهبود بخشیم.
عناصر آمیخته‌ی بازاریابی از سال ۱۹۵۳ و با توجه به تغییرات تکنولورژی و پیشرفت علم مدام تغییر کرده‌اند و هنوز هم در حال به‌روز شدن هستند.
آمیخته‌ی بازاریابی مجموعه‌ای از ابزارهای بازاریابی است که برندها برای ارتقاء نام تجاری خود و فروش محصولات و خدمات‌شان به مشتریان از آن استفاده می‌کنند. آمیخته‌ی بازاریابی مدلی است که بر اساس چهار عنصر اصلی که با حرف P آغاز می‌شوند تعریف شده. به همین دلیل به آن مدل 4P هم می‌گویند. این چهار عنصر در طول زمان به هفت عنصر ارتقا یافت و مدل 4P را به مدل 7P تغییر داد.
چهار عنصر آمیخته‌ی بازاریابی یا مدل 4P کدامند؟
همان‌طور که گفتیم، آمیخته‌ی بازاریابی مدلی است متشکل از چهار عنصر پایه و حیاتی که همگی با حرف P شروع می‌شوند:
- Price (قیمت)
- Product (محصول)
- Promotion (تبلیغ)
- Place (مکان)
بیایید کمی وارد جزئیات شویم و نگاهی دقیق به این چهار عنصر بیندازیم.
- عنصر اول: Price – قیمت
قیمت هر محصول به ارزشی برمی‌گردد که مشتری برای آن قائل است. این که شما چه قیمتی را برای کالا و خدمت خود در نظر می‌گیرید یکی از مهم‌ترین تصمیمات بازاریابی شماست. همین ارزش‌گذاری می‌تواند استراتژی بازاریابی شما را به طرز چشمگیری تغییر دهد.
قیمت پایین کاری می‌کند تا طیف وسیع‌تری از مشتریان به دنبال محصولات و خدمات شما باشند و به آن‌ها دسترسی داشته باشند. در حالی که قیمت بالا مشتریانی را جلب می‌کند که به دنبال خاص بودن و انحصار هستند.
به هر حال نکته‌ی مهم در مورد اولین P این است که قیمت محصول شما باید از قیمت تمام‌شده برای خودتان بیشتر باشد تا این تجارت برای شما به سودآوری برسد.
- عنصر دوم: Product – محصول
دومین P آن چیزی است که شما به مشتری می‌فروشید. توجه به محصول و بررسی همه‌جانبه‌ی آن در تمام مراحل به بازاریابان کمک می‌کند تا دیدگاه بهتری نسبت به محصول خود پیدا کرده و چالش‌های احتمالی را پیش‌بینی کنند.
چرخه‌ی عمر محصول یکی از مهم‌ترین فاکتورهاست که باید مورد توجه قرار بگیرد. برای مثال وقتی کمپانی بزرگ اپل برای اولین بار iPod را روانه‌ی بازار کرد، متوجه شد که اولین نسخه‌ی این محصول مشکلی اساسی دارد: ماندگاری باتری. همین مسئله و دقت به محصول باعث شد تا استراتژیست‌های فنی اپل راه چاره‌ای برای این مشکل بیندیشند و آن را در نسخه‌های بعدی بهبود دهند.
- عنصر سوم: Promotion – تبلیغ
تبلیغ برند و کالا هم یکی دیگر از عناصر مهم آمیخته‌ی بازاریابی است که نباید از آن غافل شد. تبلیغات سنتی، بازاریابی مستقیم، تبلیغات اینترنتی، کاتالوگ‌ها، حضور در نمایشگاه‌ها و ... همه از مواردی هستند که می‌توانید در این بخش لحاظ کنید.
مهم است که کار خود، نام تجاری خود و محصولات خود را ترویج کنید و بگذارید همه آن‌ها را بشناسند. بسته به این که چه استراتژی بازاریابی و تبلیغاتی را برای برندتان در نظر گرفته‌اید، می‌توانید از هریک از روش‌های تبلیغی موجود استفاده کرده و خود را به بازار داخلی و حتی جهانی معرفی کنید.
- عنصر چهارم: Place – مکان
مکان هر محل فیزیکی‌ای است که محصولات یا خدمات شما از آن می‌گذرد و وارد چرخه‌ی عرضه و فروش می‌شود. چهارمین P شامل مراکز توزیع، حمل‌ونقل، انبارداری، فروشگاه و مواردی از این دست است.
هفت عنصر آمیخته‌ی بازاریابی یا مدل 7P کدامند؟
اگر یادتان باشد در قسمت‌های قبل گفتیم که مدل 4P در طول زمان پیشرفت کرد، سه عنصر دیگر به چهارعنصر ابتدایی اضافه و مدل 7P معرفی شد. اما این سه عنصر جدید چه هستند؟
- عنصر پنجم: Physical evidence – شواهد فیزیکی
شواهد فیزیکی هر چیز ملموسی است که به یک محصول یا محیط فیزیکی که خدمات شما در آن یا از طریق آن ارائه می‌شود مربوط است. شواهد فیزیکی می‌توانند شامل بسته‌بندی محصول، رسید تحویل، امضا، تصویر، لوگوی برند و ... باشند.
- عنصر ششم: People – مردم
کارمندان بخش مهمی از هر کسب‌وکار هستند. کارمندان شما افرادی هستند که به طور مستقیم یا غیر مستقیم با مشتریان در تماسند. داشتن استراتژی درست برای استخدام و آموزش این افراد به شما کمک می‌کند تا کیفیت کار خود را بالا ببرید.
- عنصر هفتم: Process – فرآیند
روند یا فرایند کاری شما هرچیزی است که که در داخل سازمان شماست و بر چگونگی رسیدن خدمات و محصولات به مشتریان تأثیر می‌گذارد.
انجام کارها توسط کارمندان، چگونگی پاسخ به سوال‌های مشتریان، نحره‌ی تعامل شما با مشری و شیوه‌ی بازاریابی‌تان، تحلیل‌ها و بررسی‌ها و مواردی از این دست، هفتمین p آمیخته‌ی بازاریابی را تشکیل می‌دهند که دقت به آن کمک شایان توجهی به کسب‌وکار شما می‌کند.
مزایای آمیخته‌ی بازاریابی برای کسب‌وکارها چیست؟
حالا که با مفهوم آمیخته‌ی بازاریابی و عناصر مهم و سرنوشت‌ساز آن آشنا شدید، نوبت آن می‌رسد تا ببینیم این مدل بازاریابی چه منافعی را برای صاحبان مشاغل به همراه دارد.
- مدل آمیخته‌ی بازاریابی مفاهیم مختلف و بسیار مهم بازاریابی را گرد هم می‌آورد و در قالب یک طرح کلی به ما ارائه می‌کند. همین امر باعث می‌شود کار ما برای درک این مفاهیم و همچنین به کار بردن و مدیریت آن‌ها بسیار ساده‌تر باشد.
- مدل آمیخته‌ی بازاریابی به ما کمک می‌کند تا با درک اهمیت بازاریابی، این بخش را از سایر فعالیت‌های شرکت‌مان تفکیک کنیم، آن را به متخصصان این کار بسپاریم و به‌طور مستقل و ویژه به آن بپردازیم.
- مدل آمیخته‌ی بازاریابی مدلی منعطف است که به شرکت ما کمک می‌کند تا استراتژی بازاریابی خود را بر اساس نیاز شرکت و مشتری تغییر دهیم و آینده را مطابق شرایط و نیازهای نام تجاری‌مان رقم بزنیم.
منابع: